Organize piyasalar ve tezgah üstü piyasalar, finansal piyasaların iki ana kategorisidir ve işlemlerinin yapıldığı yerler ve düzenleme şekilleri açısından farklılık gösterirler. İşte bu iki piyasa türünün detayları:
Organize Piyasalar
Organize piyasalar, belirli bir düzen ve denetim altında, merkezi bir platformda işlem gören finansal araçların alım satımının yapıldığı piyasalardır. Özellikleri şunlardır:
Düzenleme ve Denetim:
- Merkezi bir düzenleyici kurum tarafından denetlenir ve düzenlenir.
- Şeffaflık, eşitlik ve güvenilirlik sağlanır.
İşlem Platformu:
- Fiziksel bir borsa veya elektronik bir işlem platformu üzerinde faaliyet gösterir.
- Örnekler:
- Borsa İstanbul: Hisse senetleri, tahviller ve diğer menkul kıymetlerin işlem gördüğü borsa.
- Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsa: Vadeli işlem sözleşmeleri ve opsiyonların işlem gördüğü borsa.
Standartlaştırma:
- İşlem gören finansal araçlar genellikle standartlaştırılmıştır, yani belirli kalite ve özelliklere sahiptir.
Likidite:
- Genellikle yüksek likiditeye sahiptir, çünkü birçok alıcı ve satıcı tarafından işlem yapılır.
Tezgah Üstü Piyasalar (OTC - Over-the-Counter Piyasalar)
Tezgah üstü piyasalar, merkezi bir borsa yerine, doğrudan alıcı ve satıcılar arasında gerçekleştirilen işlemleri ifade eder. Özellikleri şunlardır:
Düzenleme ve Denetim:
- Merkezi bir düzenleyici kurum tarafından genellikle daha az düzenlenir ve denetlenir.
- Daha az şeffaflık olabilir, çünkü işlemler merkezi bir platformda gerçekleşmez.
İşlem Platformu:
- İşlemler genellikle telefon, e-posta veya özel elektronik sistemler aracılığıyla yapılır.
- Örnekler:
- Döviz Pazarları (Forex): Dövizlerin alım satımının yapıldığı tezgah üstü piyasadır.
- Borsa Dışı Türev Pazarları: Swaplar, forwardlar ve diğer türev araçların işlem gördüğü piyasalar.
Özelleştirilmiş İşlemler:
- İşlem gören finansal araçlar genellikle özelleştirilmiş ve standart dışı olabilir.
Likidite:
- Likidite, piyasanın büyüklüğüne ve işlem gören araçların türüne bağlı olarak değişir. Büyük ve likit tezgah üstü piyasalar da mevcuttur.
Organize piyasalar, standartlaştırılmış işlem ve yüksek şeffaflık sağlarken, tezgah üstü piyasalar, özelleştirilmiş ve daha esnek işlem fırsatları sunar. Her iki piyasa türü de finansal sistemin işleyişinde önemli bir rol oynar.