Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH), bir ülkenin belirli bir dönemde, genellikle bir yıl içinde, ekonomik faaliyetlerden elde ettiği toplam değerleri ölçen bir göstergedir. GSYH, bir ülkenin ekonomik büyüklüğünü ve sağlığını değerlendirmek için kullanılır.
GSYH, üç ana yöntemle hesaplanır:
Üretim Yöntemi (Kaynak Yöntemi):
Bu yöntemde, tüm sektörlerin toplam katkısı toplanır. Sektörlerin ürettiği mal ve hizmetlerin toplam değeri hesaplanır, ardından ara mallar hariç tutulur (katkı payları üzerinden hesaplanır).
Formül:
[
GSYH = \text{Toplam Üretim} - \text{Ara Mallar}
]
Gelir Yöntemi:
Bu yöntemle, üretim sürecinde oluşan tüm gelirler toplanır. Ücretler, kira, faiz ve kar gibi gelirler toplanarak GSYH hesaplanır.
Formül:
[
GSYH = \text{Ücretler} + \text{Kira} + \text{Faiz} + \text{Kar} + \text{Vergiler} - \text{Sübvansiyonlar}
]
Harcamalar Yöntemi:
Bu yöntem, ülkedeki toplam harcamaları toplar. Bu harcamalar tüketim harcamaları, yatırımlar, kamu harcamaları ve net ihracat (ihracat - ithalat) gibi bileşenleri içerir.
Formül:
[
GSYH = C + I + G + (X - M)
]
- ( C ): Tüketim Harcamaları
- ( I ): Yatırım Harcamaları
- ( G ): Kamu Harcamaları
- ( X ): İhracat
- ( M ): İthalat
Her üç yöntem de teorik olarak aynı sonucu vermelidir, çünkü GSYH’nin hesaplanmasında kullanılan temel ekonomik aktiviteler aynı sonuçları yansıtmalıdır.